F26-23 - Sieglingio decumbentis-Brachypodietum pinnati Zielonkowski 1973

Prodrome des végétations de France décliné (PVF2)

Synécologie

Pelouse souvent pâturée, très rarement fauchée ; plateaux et pentes faibles (2 à 10°, rarement plus), d’exposition variable, mais très rarement aux expositions sud ; souvent confinée aux dépressions dans les régions karstiques ; sols profonds, bruns calciques à bruns évolués sur limon d’apport, ayant une bonne réserve en eau, de pH 5,5 à 6 ; répandues de 200 à 840 m.

Nom cité du syntaxon

Sieglingio decumbentis-Brachypodietum pinnati Zielonkowski 1973 (Hoppea 31 : 68).
Nom original : Sieglingio-Brachypodietum.

Synonymes

Gentiano-Koelerietum agrostietosum Korneck 1960 ; Trifolio-Brometum callunetosum Lapraz 1968 ; Festuco capillatae-Brachypodietum Putot 1975 p.p. ; Coronillo-Brachypodietum callunetosum J.-M. Royer & Bidault ex J.-M. Royer 1973 ; Coronillo-Brachypodietum jurassicum Mayot 1977.

Type nomenclatural

Rel. 13 (lectotypus nominis) du tab. 22 h.t. in Zielonkowski (1973, Hoppea 31).

Physionomie

Végétation dense (95 à 100 %), dominée par Brachypodium rupestre ou B. pinnatum, plus rarement par Agrostis capillaris, Bromopsis erecta ou Koeleria pyramidata ; nombreux faciès, notamment à Genista tinctoria, G. germanica, Calluna vulgaris, Thymus pulegioides ; aspect luxuriant, proche de celui de certains ourlets extensifs.

Combinaison caractéristique d'espèces

Agrostis capillaris, Anthoxanthum odoratum, Betonica officinalis, Brachypodium rupestre (B. pinnatum), Briza media, Bromopsis erecta, Campanula rotundifolia, Carex flacca, Centaurea jacea subsp. timbalii, Cirsium acaulon, Danthonia decumbens, Euphorbia cyparissias, Galium verum, Genista sagittalis, G. germanica, G. tinctoria, Helianthemum nummularium, Lotus corniculatus, Pimpinella saxifraga, Poterium sanguisorba, Prunella grandiflora, Thymus pulegioides, Trifolium montanum.

Variations

Cinq races peuvent être distinguées :
- race du Jura franconien et de Basse-Bavière, avec Festuca rupicola, Odontites luteus, Potentilla heptaphylla, Viscaria vulgaris ;
- race d’Allemagne centrale (Taunus, Wetterau, etc.), davantage praticole, avec Cynosurus cristatus, Lolium perenne, Spiranthes spiralis ;
- race du Jura franco-suisse, avec Allium coloratum, Galium boreale, Genista germanica, Gentiana lutea, Orobanche gracilis, Scabiosa lucida ; deux formes sont distinguées dans le Jura : collinéenne (proche de la race de Bourgogne) et submontagnarde ;
- race de la Grande Chartreuse, proche de la précédente, avec Buphthalmum salicifolium, Cytisus hirsutus, Euphorbia dulcis, Gentiana lutea, Hypochaeris maculata ;
- race de Bourgogne, Champagne, Lorraine, avec Coronilla varia, Cytisus decumbens, Seseli montanum.
Cinq sous-associations sont connues :
- typicum, dépourvue d’espèces particulières, présente en Allemagne, et en France dans le nord-est ;
- callunetosum vulgaris Zielonkowski 1973, différenciée par Calluna vulgaris, Antennaria dioica, Veronica officinalis, sur des sols plus acides ;
type nomenclatural : rel. 25 (lectotypus nominis) du tab. 22 h.t., in Zielonkowski (1973, Hoppea 31) ; elle correspond à la sous-association festucetosum capillatae (Mayot 1977) J.-M. Royer in Ferrez et al. 2011, nom. superfl. décrite dans le Jura (Royer, 1987). Elle est présente en Lorraine (Pautz, 1999) ;
- trisetetosum flavescentis J.-M. Royer in Ferrez et al. 2011, différenciée par Achillea millefolium, Campanula glomerata, Salvia pratensis, Trisetum flavescens, appauvrie en espèces acidiclines ;
type nomenclatural : rel. 789, tab. 27, in Royer 1987, publié in Ferrez et al. (2011, Les Nouvelles Archives de la Flore jurassienne et du nord-est de la France, n° sp. 1 : 217) ;
- allietosum pulchelli J.-M. Royer in Ferrez et al. 2011, différenciée par Allium coloratum, A. lusitanicum, Cirsium tuberosum, Galium boreale, Thalictrum simplex subsp. galioides ;
type nomenclatural : rel. 163, tab. 27 h.t. in Royer 1987, publié in Ferrez et al. (2011, Les Nouvelles Archives de la Flore jurassienne et du nord-est de la France, n° sp. 1 : 216).
- succisetosum pratensis Misset in Royer et al. 2006, surs sols épais et décalcifiés développés sur différents schistes et grauwackes, différenciée par Succisa pratensis, Agrostis canina, Festuca filiformis, Carex panicea, type nomenclatural : rel. non numéroté p. 205, publié in Royer et al. (2006, Bull. Soc. Bot. Centre-Ouest, NS, n° sp. 25 : 205).

Synchorologie

- territoire d’observation : syntaxon décrit du Jura franconien en Allemagne, présent également dans les collines de Basse-Bavière, le Taunus, la Wetterau, la région du Main ;
- répandu en France dans le Jura, la Grande Chartreuse et l’Île Crémieu ;
- présent en Lorraine, Bourgogne, Haute-Marne, Haute-Saône, Ardennes (pointe de Givet).

Axes à développer

- association à rechercher dans les Alpes du Nord.

Bibliographie

Bensettiti F. et al., 2005 ; de Foucault B., 2011 ; Ferrez Y. et al., 2011 ; Lapraz G., 1968 ; Mayot J., 1977 ; Pautz F., 1999 ; Putot P., 1975 ; Royer J.-M., 1973, 1987, 2003 ; Royer J.-M. et al., 2006 ; Zielonkowski W., 1973.

Bibliography

 Royer J.-M. & Ferrez Y., 2020. Contribution au prodrome des végétations de France : les Festuco – Brometea Braun-Blanq. & Tüxen ex Klika & Hadač 1944. Doc. phytosoc., série 3, 13 : 7-302. (Source)