F55-26 - Potamo nodosi-Vallisnerietum spiralis Braun-Blanq. ex Braun-Blanq., Roussine & Nègre 1952

Prodrome des végétations de France décliné (PVF2)

Synécologie

Ass. héliophile, thermophile, pionnière des eaux claires stagnantes (gravières, canaux) ou légèrement courantes de profondeur faible à assez forte (0,5-3 m) sur substrat sablo-graveleux à limoneux plus ou moins calcarifère ; neutrophile- basiphile, mésotrophile.

Nom cité du syntaxon

Potamo nodosi - Vallisnerietum spiralis Braun- Blanq. ex Braun-Blanq., Roussine & Nègre 1952 (Rec. 10C) (Les groupements végétaux de la France méditerranéenne : 77).
Nom original : Potameto - Vallisnerietum.
Remarque : Sburlino et al., 2008 indiquent qu’il s’agit d’un nomen dubium car la liste synthétique de 14 rel. donnée par Braun-Blanq. et al. inclut quatre rel. (6 à 9) provenant d’un tab. de Molinier & Tallon (1950 : 119) nommé « Gr. provisoire dit à Potamogeton fluitans et Vallisneria spiralis » dont seul le rel. 5 renferme Vallisneria spiralis, sans Potamogeton nodosus, les rel. 6-9 contenant Hippuris vulgaris avec ou sans P. nodosus. Néanmoins, les 10 autres rel. proviennent d’une ass. à P fluitans et Vallisneria spiralis identifiée par Braun-Blanquet auparavant (1931) mais dont les rel. n’avaient pas été publiés. Le nom est donc conservé d’autant plus que le nom donné par Sburlino et al. est constitué à partir d’un nom de taxon non valide : Sparganium simplex Huds. var. fluitans Gren. & Godr.

Synonymes

Ass. à Potamogeton fluitans et Vallisneria spiralis Braun-Blanq. 1931, nom. nud. ; gr. à Potamogeton fluitans et Vallisneria spiralis p.min.p. Molin. & Tallon 1950, nom. inval. (art. 3b, 3c) ; gr. à Vallisneria spiralis et Ceratophyllum platyacanthum Krausch 1965, nom. inval. (art. 3c) ; Potamo perfoliati - Vallisnerietum spiralis Losev & Golub 1987, nom. ined. ; Potamo perfoliati - Vallisnerietum spiralis Losev & Golub ex Golub, Losev & Mirkin (1987) 1991, nom. illeg. (art. 29c) (Phytocoenologia 20 (1) : 26) ; Vallisnerio - Myriophylletum spicati Stevanović, Šinžar-Sekulić & Stevanović 2003 : 286, nom. inval. (art. 3b) ; gr. à Vallisneria spiralis Pellizzari, Publiello & Fogli 2005, nom. inval. (art. 3c) ; Sparganio fluitantis - Vallisnerietum spiralis Sburlino, Tomasella, Oriolo, Poldini & Bracco 2008 : 18, nom. inval. (art. 2c, 10a) ; Ceratophyllo demersi - Vallisnerietum spiralis Lazić ex Džigurski, Knežević, Stojanović, Nikolić & Ljevnaić- Mašić 2010 : 139, nom. inval. (art. 3o). Corresp. syntax. : Myriophyllo - Potametum Soó 1934 vallisnerietum V. Kárpáti 1963 (Acta Bot. Acad. Sci. Hung. 9 : 345). Pseudonyme : Potamo - Vallisnerietum nymphaeetosum albae Curcó 1996 (Doc. Phytosoc. 16 : 280) ; ce gr. dépourvu de Potamogeton et de Vallisneria spiralis appartient au Nymphaeetum albae typicum (cf. fiche 55-57).

Type nomenclatural

Rel. 3 (neotypus nominis), tab. 9 in Sburlino, Tomasella, Oriolo, Poldini & Bracco 2008 (Fitosociologia 45 (2): 18). L’unique relevé donné par Molinier & Tallon, 1950 (Rev. Gén. Bot. : 57) ne contient pas Potamogeton nodosus pas plus que le tab. donné par Golub et al., 1991 qui concerne un territoire trop éloigné (Rec. 21A).

Physionomie

Végétation vivace submergée formant un herbier plus ou moins stratifié, dominée par Vallisneria spiralis aux feuilles allongées associée à Potamogeton perfoliatus, Stuckenia pectinata (potamides) et Ceratophyllum demersum (cératophyllide).

Combinaison caractéristique d'espèces

Vallisneria spiralis, Potamogeton nodosus, P. perfoliatus, Ceratophyllum demersum.

Variations

incl. : potametosum trichoidis et potametosum perfoliati Horvatić & Micevski in Horvatić 1963 nom. nud.
Une variante à Najas marina subsp. marina est proposée.

Synchorologie

Distribution mal connue ; ass. dispersée en Europe subcontinentale et continentale méridionale.
Sous-associations ou variantes géographiques :
a- typicum : Bourgogne [vallée de la Loire (Felzines & Loiseau, 1990)] ; Franche-Comté [Doubs et Jura : canal du Rhône au Rhin entre Dole et Besançon ; vallée du Doubs (André, 2003 ; Vuillemenot & Hans, 2006) ; Haute-Saône : bord de la Saône (André, 2003)] ; Languedoc- Roussillon (Braun-Blanquet et al., 1952) ; Pays de la Loire (Delassus, Magnanon et al., 2014) ; Provence-Alpes-Côte d’Azur [Barbero, 2006 ; Bouches du Rhône : la Crau (Molinier & Tallon, 1950)] ; Rhône-Alpes [Ain : dans la Saône (EPTB Saône & Doubs, 2010) ; vallée du Rhône : île de la Platière (Docob, 2008)].
b- *najadetosum marinae : non identifiée en France ; présente en Italie (Cechetti & Lezzarini, 2007 ; Landucci et al., 2011), dans la basse vallée et le delta de la Volga (Golub et al., 1991).

Axes à développer

Distribution à préciser en France.

Bibliographie

André M., 2003 ; Barbero M., 2006 ; Braun-Blanquet J., 1931 ; Braun-Blanquet J. et al., 1952 ; Cecchetti A. & Lazzerini G., 2007 ; Curcó A., 1996 ; Delassus L., Magnanon S. et al., 2014 ; Džigurski D. et al., 2010a ; Felzines J.-C. & Loiseau J.-E., 1990 ; Golub V.B. et al., 1991 ; Horvatić S., 1963 ; Kárpáti V., 1963 ; Krausch H.D., 1965 ; Landucci F. et al., 2011 ; Lazić D., 2006 ; Losev G.A. & Golub V.B., 1987 ; Molinier R. & Tallon G., 1950 ; Pellizzari M. et al., 2005 ; Sburlino G. et al., 2008 ; Stevanović V. et al., 2003 ; Vuillemenot M. & Hans E., 2006.
Sites Internet :
Docob, 2008, http://www.ile.platiere.reserves-naturelles.org/IMG/pdf/DOCOB_SIC_Platiere_ Mise_a_jour_2008.pdf
EPTP Saône & Doubs, 2010, http://celluletechnique69.free.fr/telechargement/expertise_ecologique_ des_plattis_de_la_saone_aval_2d_annexes_2d_2009.pdf

Bibliographie

 Felzines J.-C., 2016. Contribution au prodrome des végétations de France : les Potametea Klika in Klika & V. Novák 1941. Doc. phytosoc., série 3, 3 : 218-437. (Source)